در خلال چند دهۀ اخیر، درمان کانال های ریشۀ دندان با پیشرفت چشمگیری مواجه بوده است. امروزه تکنیک های درمانی جدید با پشتوانه فناوری هایی طراحی شده‌اند که بر عملکرد و فرجام فرآیند درمان ریشه دندان تأثیر زیادی دارند.
در این روش های نوین درمانی، دندانپزشک می تواند با بهره گیری از تجهیزات ویژه و در زمان کمتر به نتیجۀ بهتری برسد و بدین ترتیب به افزایش رضایت مندی بیمار نیز منجر می‌شود. فایل روتاری که در درمان ریشه از آنها استفاده می شود، یکی از همین تجهیزات و مواد مورد استفاده در دندان پزشکی امروزی به شمار می روند.
آوادنتال با این مقدمه می خواهد شما را با انواع گوناگون فایل های روتاری دندانپزشکی آشنا کند. پس اگر قصد آشنایی کامل با این قبیل تجهیزات را دارید، تا انتهای این مقاله آوادنتال را همراهی کنید.
برای تهیه‌ی انواع فایل‌های روتاری و کسب اطلاعات بیشتر در مورد این محصول، می‌توانید به صفحه‌ی تجهیزات اندو دندانپزشکی مراجعه کنید.
فایل روتاری چیست و کارکرد آن چگونه است؟
تاکنون علم دندان پزشکی در پی یافتن روش های سریع، مؤثر و ایمن برای رفع مشکلات دندان بوده است تا از این طریق بتواند به دو هدف عمدۀ خود دست پیدا کند:
- دسترسی به ریشه دندان
- ضد عفونی کردن ریشه دندان
کانال های ریشۀ دندان، دهلیزهایی باریک و انحنادار هستند که کار درمان آنها را با دشواری و چالش مواجه می کنند و حتی برای دندان پزشکان حرفه ای و مجرب نیز مشکلات خاص خود را دارند. در چند سال اخیر و با ظهور فایل های روتاری که بخش فلزی آنها آلیاژ نیکل – تیتانیوم می باشد، پزشکان موفق به ورود به کانال های ریشه با استفاده از ابزاری انعطاف پذیر، مستحکم، قابل چرخش و دارای محفظۀ داخلی شده اند.
این سیستم جدید که دارای فایل روتاری های متنوعی می باشد، به دلیل برخورداری از آلیاژ نیکل و تیتانیوم، از انعطاف پذیری بسیار زیادی در مقایسه با ابزار قدیمی برخوردار است. سیستم های گذشته برای دسترسی به ریشه دندان از جنس استیل بودند که از انعطاف لازم برخوردار نبودند. اما با استفاده از فایل های جدید، به دلیل ویژگی های خاصی که دارند، از ایجاد شکاف یا ترک در کنار ریشه دندان در حین درمان آن پیشگیری می شود.
این قبیل ابزارهای درمانی به روند درمان کانال ریشه که بخشی از فعالیت های روزانۀ هر دندان پزشکی به شمار می رود، کمک می کنند. فایل روتاری امکان چرخش ۳۶۰ درجه در کانال ریشه را دارد و به همین دلیل می تواند کارایی خوبی به همراه داشته باشد.
موارد کارآیی فایل روتاری دندانپزشکی کدام اند؟
- تمیزکردن و ضدعفونی سازی بافت‌های پوسیدۀ موجود در قسمت های ژرف و یا در عاج دندان
- پر کردن حفره های داخل دندان با بهره گیری از مواد پُرکننده
- درمان مؤثر کانال‌های پُر انحنا و ژرف یا دارای کیست، شبیه به کانال‌های مستقیم و قابل دسترس
در واقع به دلیل همین کارایی‌ها بود که ساخت انواع فایل های روتاری دندان پزشکی یک دگرگونی بنیادین در دانش دندان پزشکی ایجادکرد و همچنان با پیشرفت فناوری، عملکردهای جدیدی نیز به آن اضافه شد. فایل روتاری به درمان دندان‌ها سرعت بخشید و از خطر و درد بیمار برای درمان ریشه دندان کاست. فایل‌های مختلف روتاری که به وسیله یک یا چند میکروموتور کار می‌کنند با حرکت چرخشی خود به داخل کانال، ریشه را نفوذ می‌کنند و بدین ترتیب دیواره‌های مجرای ریشه را آماده پرکردن می‌کنند.
میکروموتورها با چرخش های دوگانۀ ساعت گرد و پادساعت گرد خود، میزان نفوذ خود به داخل کانال را تعیین می‌کنند و بدین ترتیب از آلودگی صوتی بسیار کمتری نیز برای پزشک برخوردار هستند.
مزیت فایل روتاری چیست؟
فایل های روتاری در مقایسه با فایل های قدیمی از مزیت‌های بسیار زیادی برخوردار هستند که از جملۀ این مزیت‌ها می توان به این موارد اشاره کرد:
- کم کردن مدت زمان درمان
- تمیز کردن بهتر کانال ریشه
- پر کردن دقیقتر کانال با کیفیت بهتر و ماندگاری بالاتر
- آماده سازی بیومکانیک مسیرهای ریشه در مدت زمان کمتر
- رساندن بهتر آب به نقاط غیرقابل دسترسی به دلیل داشتن سری مخروطی شکل
نکات مهم در استفاده از فایل روتاری
- موفقیت یا عدم موفقیت فعالیت‌های درمانی خودتان را به فایل های چرخشی روتاری که در اختیار دارید نسبت ندهید. قطعاً هر وسیله‌ای که استفاده از آن از دقت کافی برخوردار نباشد، شما را به ناکامی در درمان بیمار سوق خواهد داد.
- در مورد استفاده از فالی‌های روتاری حتما مطالعه‌ی فراوان داشته باشید. دانش بالا در زمینه‌ی استفاده از فایل‌های روتاری شما را به مهارت بیشتر در درمان و رضایت بیمار هدایت می‌کند.
- در بدو استفاده از یک سیستم روتاری، بهتر است فایل ها را بر روی دندان های کشیده تمرین کنید.
- گزینش یک سیستم روتاری کاملاً شخصی و سلیقه ای است. لذا با بررسی همه جوانب اعم از کیفیت و جنبه های اقتصادی، به شما پیشنهاد می کنیم که از سیستم های دارای تعداد فایل کمتر و کاربرد راحت‌تر شروع کنید. پس از تسلط بر تنظیمات سیستمی می توانید از سیستم‌های دارای فایل‌های بیشتر نیز استفاده کنید.
- امکان کنترل تورگ و قابلیت چرخش معکوس خودکار در با کمک فایل روتاری از عملکرد ساده تری برخوردار است و صدای کمی دارد.
- گذشته از مطالعۀ دستورالعمل های ارائه شده از سوی تولید کنندۀ دستگاه، خودتان را از دانش فنی و تجربیات همکاران محروم نسازید.
- بیشتر فایل‌های روتاری به روش کراون داون کار می کنند. فایل‌هایی هم که به روش های دیگر استفاده می شوند، اگر آماده‌سازی کرونالی قبلی صورت گرفته باشد، عمر بیشتر و خطای کمتری به همراه دارند.
- همۀ فایل‌های روتاری را در کانال‌هایی با مسیر باز وارد کنید.
- در زمان استفاده از فایل های روتاری، کانال نباید خشک باشد. بنابراین از لوبریکنت (روان ساز) استفاده کنید.
- از فایل‌های روتاری، به دفعات توصیه شده از سوی تولیدکننده استفاده کنید.
- پس از کاربرد هر کدام از فایل‌های روتاری آن را از لحاظ تغییر شکل، کوتاه شدن نوک فایل و باز شدن پیچ‌ها وارسی کنید.
- فایل‌های روتاری حتی در زمان جدید بودن هم ممکن است در داخل کانال باز شوند.
- در بیشتر فایل های روتاری فشار وارد شدهدر راستای آپیکال باید کم باشد. به طور کلی نیروی اپیکالی می‌تواند فایل را بشکند.
- پیش از کاربرد دوبارۀ فایل به الگوی تجمع دبری ها توجه کنید.
- پس از هر بار خارج کردن فایل از داخل کانال، دبری ها را با گاز مرطوب تمیز کنید تا با قدرت و امنیت بیشتری به کار خود ادامه دهید.
- فایل ها را پس از هر نوبت استفاده به خوبی استریل کنید.از قرار دادن طولانی مدت فایل ها در هیپوکلریت سدیم و محلول های ضدعفونی کننده خودداری کنید. اتوکلاو کردن به فایل های شما آسیبی نمی رساند.
- در صورت شکسته شدن فایل در کانال، ابتدا یک گراف تهیه کنید و سپس دست به اقدام اصلاحی در این زمینه بزنید.
معرفی انواع فایل روتاری
برای آشنایی بهتر با فایل روتاری، قصد داریم تا در این بخش در مورد انواع فایل‌های روتاری اطلاعاتی کافی در اختیار شما قرار دهیم. تکنولوژی فایل‌های روتاری با مرور زمان تکاملو یافت و عملکرد آنها نیز به مرور بهبود یافته است. در ادامه به انواع این نوع فایل‌ها اشاره خواهیم کرد.
مدل k3
این دستگاه به گونه‌ای طراحی شده است که از شکاف یا تغییر شکل ریشه کاملا جلوگیری می‌کند. زیرا سری آن به گونه‌ای است که در قسمت‌های بالاتر می‌تواند با زاویه‌ی 31 درجه و با قسمت‌های پایین‌تر با زاویه‌ی 43 درجه چرخش دارد. تا به الان سه ورژن با نام‌های Quantec2000, Quantec SC و Quantec XI از این دستگاه تولید شده است.
مدل GT 8GT
این دستگاه سری U شکل دارد و با محورهای خود از خرد شدن و شکافته شدن ریشه جلوگیری می‌کند. نوک این نوع فایل در این دستگاه ثابت است. سرعت این فایل در حدود 150 تا 350 دور در دقیقه است.
فایل روتاری مدل hiro micromega با inget
سری این دستگاه در مقایسه با سری دستگاه‌های دیگر نه تنها کوتاهتر است بلکه یک موتور جداگانه بر روی ان قرار دارد. همین موتور باعث می‌شود کاربرد این فایل بسیار افزایش یابد. موتور این دستگاه به گونه‌ای طراحی شده است که دسترسی به مناطق عمیق‌تر ریشه به راحتی امکان پذیر است. البته باید اضافه کنیم که سرعت چرخش دستگاه، بین 30 تا 600 دور در دقیقه است.
دستگاه twisted file
تفاوت این دستگاه با دیگر دستگاه‌ها در این است که فایل‌هایی که در این دستگاه استفاده می‌شوند، مثلثی و زاویه‌دار هستند. از دیگر ویژگی‌های این دستگاه، ساختار خاص آن است که به سیستم سرمایشی و گرمایشی مجهز است. همین عامل باعث می‌شود که انعطاف پذیری فایل بیشتر شود. یک موردی که این دستگاه را نسبت به دیگر دستگاه‌ها متمایز می‌کند، میزان تاثیرگذاری آن است که نزدیک به سه الی چهار برابر دستگاه های دیگر است. البته باید اشاره کنیم که سرعت دستگاه twisted file در حدود 500 دور در دقیقه است.
دستگاه MTW
کار کردن با این دستگاه بسیار آسان است. جنس این روتاری از نیکل تیتانیوم است که به راحتی وارد کانال ریشه دندان می‌شود. نوک سری دستگاه ثابت است ولی سرعت دستگاه در بخش‌های پایینی آن تقسیم شده است. این دستگاه از 150 تا 350 دور در دقیقه سرعت دارد.
دستگاه protaper
سری‌های این دستگاه، اصلاحات بیشتری دارد. تیغه‌ها و لبه‌ها کاملا تغییر شکل پیدا کرده‌اند و نوک آن ثابت است. با استفاده از این دستگاه می‌توان به مجراهای بلندتر به راحتی دسترسی پیدا کرد. احتمال آسیب به کانال دندان در این مدل بسیار کم است. سرعت این ابزار بین 150 تا 350 دور در دقیقه است.
کانال آپارات تجهیزات دندانپزشکی آوا دنتال
نتیجه گیری
از آنجاییکه فایل‌های روتاری برای دندانپزشکان کاربرد فراوانی دارند، تکنولوژی‌های به کار رفته در آن‌هاف مدام به روز می‌شوند. به همین دلیل استفاده از بهترین نوع فایل بسیار اهمیت دارد. البته قبل از استفاده از آن باید با کارایی کامل و مزایا و معایب این دستگاه آشنا شوید. در این مقاله شرحی کامل در ارتباط با این دستگاه قرار داده‌ایم.
